Φωτογραφία

Ιστορία
Αρχαιολογία
Κοινωνική Ανθρωπολογία

Αναζήτηση στο αρχείο εκδηλώσεων

Φονικά άθλα και έπαθλα στα ομηρικά έπη

Τον εναρκτήριο λόγο του μεταπτυχιακού προγράμματος του  Τμήματος Ιστορίας,Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, θα εκφωνήσει στις 13 Οκτωβρίου 2004 και ώρα 19:30ο διακεκριμένος καθηγητής Δ.Ν. Μαρωνίτης με θέμα "Φονικά άθλα και έπαθλα στα ομηρικάέπη". Η τελετή θα πραγματοποιηθεί στο αμφιθέτρο Σαράτση του παραλιακούσυγκροτήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Βόλο.

Περίληψη

Στην εισαγωγή της εισήγησης διευκρινίζονται στοιχεία γενικής και ειδικής ορολογίας, με την οποία σηματοδοτείται το έντιτλο θέμα της. Φονικά άθλα και έπαθλα ορίζονται όσα, εκ προθέσεως ή εξ αποτελέσματος, σφραγίζονται με φονικό αίμα. Το περιβάλλον τους είναι πολεμικό ή μεταπολεμικό, επικό ή νοβελιστικό. Σ' αυτό το πλαίσιο επιλέγονται δύο ομηρικά παραδείγματα: ένα από την Ιλιάδα και ένα από την Οδύσσεια, τα οποία και συγκρίνονται μεταξύ τους.

Το ιλιαδικό παράδειγμα εντοπίζεται στους στίχους 131-166 της 22ης ραψωδίας, οι οποίοι και μεταφράζονται. Ελέγχονται πρώτα τα συμφραζόμενά τους, όπου προκαταβάλλεται ο παγιδευμένος από τον Απόλλωνα δρόμος του Αχιλλέα, έξω και πέρα από το κάστρο της Τροίας. Στον άστοχο αυτόν δρόμο του ήρωα αντιστοιχεί ο επόμενος εύστοχος δρόμος του, που έχει τώρα φονικό του στόχο τον Έκτορα και εξελίσσεται σε κυκλικό κυνηγητό γύρω από το κάστρο της Τροίας. με θεατές στις επάλξεις τους Τρώες και στον Όλυμπο τους θεούς. Το θέαμα του φονικού αυτού δρόμου δημιουργεί την εντύπωση πως πρόκειται για ειρηνικό άθλο με ανάλογο έπαθλο. Αυτή την εντύπωση διπλασιάζει ο ποιητής με την κυριολεκτική πρώτα αφήγηση και αμέσως μετά με μια υποθετική παρομοίωση, όπου δηλώνεται η επιτάφεια συνθήκη του αγώνα, ο δρόμος μετατρέπεται σε ιπποδρομία και τα έπαθλα κατονομάζονται. Το αφηγηματικό αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό.

Το οδυσσειακό παράδειγμα αναγνωρίζεται στον τρόπο που η προτεινόμενη από την Πηνελόπη τοξοβολία εξελίσσεται από άθλημα μνηστείας σε μνηστηροφονία, με φονικό όργανο το συγκεκριμένο τόξο. Αναζητούνται στο κείμενο τα επιμερισμένα σήματα αυτής της μετατροπής, τα οποία ανταποκρίνονται διαδοχικά: στην ιστορία του τόξου, στον Οδυσσέα ως τοξότη, στην άστοχη τοξοθεσία των μνηστήρων και στη διπλά εύστοχη (αθλητική και φονική) τοξοβολία του ήρωα. Συγχρόνως ελέγχεται ο ειρωνικός τρόπος με τον οποίον ο ποιητής δένει το δίμορφο αυτό θέμα στο τέρμα της μακράς συζυγικής ομιλίας (τ 572-587): οι πραγματικές προθέσεις της Πηνελόπης (που προτέινει το άθλημα, με έπαθλο τον εαυτό της) παραμένουν σκόπιμα αμφίβολες, εξίσου όμως αμφίβολοι παραμένους και οι (φανεροί και κρυφοί) υπολογισμοί του Οδυσσέα, που αποδέχεται την πρόταση-πρόκληση της γυναίκας του.

Η εισήγηση περατώνεται με πορίσματα αλλά και με ερωτήματα.

ΙΑΚΑ: Κεντρική σελίδα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας