Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Αναζήτηση στο αρχείο εκδηλώσεων
Η ζωή των εικόνων: φωτογραφίες της Σοά στη Θεσσαλονίκη της Κατοχής
- Διάλεξη της Νεφέλης Λιόντου με τίτλο "Η ζωή των εικόνων: φωτογραφίες της Σοά στη Θεσσαλονίκη της Κατοχής (1941-1944). Παραγωγή, κυκλοφορία, αναπαραστάσεις"
- 28/05/2025 και ώρα 19:00
Η Νεφέλη Λιόντου γεννήθηκε στη Χίο το 1986. Σπούδασε αρχαιολογία και κοινωνική ανθρωπολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές στης σπουδές στη Μουσειολογία στο ίδιο πανεπιστήμιο. Απέκτησε το διδακτορικό της δίπλωμα από το πανεπιστήμιο της Σορβόννης - Ερευνητικό Κέντρο Πολιτισμικής και Κοινωνικής Ιστορίας της Τέχνης (Paris 1 Panthéon-Sorbonne - HiCSA). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στις σχέσεις Ιστορίας και Εικόνων και πιο συγκεκριμένα στην οπτική ιστορία της Σοά στην Ελλάδα. Συμμετείχε στο πρόγραμμα «Μαύρος θάλαμος της ιστορίας» της Ψηφιακής Εγκυκλοπαίδειας της Ιστορίας της Ευρώπης (ENHE) του πανεπιστημίου της Σορβόννης (Sorbonne uviversité). Από το 2019, συντονίζει σε συνεργασία με τη Μελισάνθη Λεβεντοπούλου (Université Paris 8 Vincennes-Saint-Denis, ESTCA) το ερευνητικό πρόγραμμα "Visual Salonica" αφιερωμένο στο κινηματογραφικό θέαμα στη Θεσσαλονίκη στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα με έμφαση στην περίοδο της Κατοχής, με την υποστήριξη της Γαλλικής Σχολής Αθηνών. Έχει εργαστεί σε διάφορες συλλογές και μουσεία στην Ελλάδα.
Περίληψη
Τι μπορούν να μας πουν οι εικόνες για το παρελθόν που δεν το γνωρίζουμε από άλλες πηγές; Ποιες αλληλουχίες σχέσεων μπορούμε να ανακαλύψουμε ανάμεσα στο μικρο-γεγονός μιας φωτογραφίας και τα ιστορικά γεγονότα; Πως, τέλος, τα φωτογραφικά ίχνη μπορούν να εμπλουτίσουν τη γνώση μας για τη γενοκτονία και τις φωτογραφικές πρακτικές κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο;
Η μελέτη των όρων της παραγωγής και κυκλοφορίας αλλά και των μεταγενέστερων εγγραφών των φωτογραφιών στη συλλογική μνήμη μπορεί να μας επιτρέψει να προσεγγίσουμε αυτά τα ερωτήματα και να ξεδιαλύνουμε τα εύθραυστα ίχνη που συνθέτουν τη «ζωή των εικόνων».
Η παρουσίαση θα εστιάσει στις εικόνες της Σοά και πιο συγκεκριμένα στις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης από διάφορους πρωταγωνιστές κατά τη διάρκεια και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι φωτογραφίες που παρήχθησαν από τους Ναζί την περίοδο της Κατοχής αναλύονται ως «οπτικοί» κρίκοι της κλιμάκωσης των αντιεβραϊκών μέτρων στη Θεσσαλονίκη. Αντίθετα, οι φωτογραφίες που τράβηξαν και διατήρησαν οι επιζώντες στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια μας επιτρέπουν να επανεξετάσουμε τις πρώιμες εκδηλώσεις μνήμης στη σκιά του μεγάλου ρήγματος που δημιούργησε η Σοά στη μεταπολεμική άδεια από Εβραίους πόλη. Θα ακολουθήσουμε το νήμα των εικόνων σε τέσσερις ενότητες, καθεμία βασισμένη σε μια φωτογραφική στιγμή που αποτελεί ξεχωριστό σημείο θέασης των γεγονότων της Θεσσαλονίκης μεταξύ 1941–1943, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια (1944–1947), αλλά και σε μεταγενέστερες κομβικές στιγμές συγκρότησης της μνήμης της Σοά.