Φωτογραφία

Ιστορία
Αρχαιολογία
Κοινωνική Ανθρωπολογία

Διδάσκοντες

Ιωάννης Βαραλής

Βιογραφικό

Γεννήθηκε στο Βόλο (31-01-1968). Αποφοίτησε από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ (1989) και έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα στη Βυζαντινή Αρχαιολογία από το αντίστοιχο τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ (2001). Έχει συμμετάσχει σε ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής, της Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ως έκτακτος αρχαιολόγος, στο Άργος, την Παντάνασσα Φιλιππιάδας και τη Νάξο. Στο διάστημα 2010-2017 διηύθυνε την ανασκαφή της εκκλησίας στο Κάστρο της Βελίκας, σε συνεργασία με την Σταυρούλα Σδρόλια, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας. Από το 2021 θα επιβλέψει την ολοκλήρωση της ανασκαφής της βασιλικής του Κιάτου, σε συνεργασία με τη Μαρία Αγρέβη, Τμηματάρχη βυζαντινών και μεταβυζαντινών αρχαιοτήτων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας. Έχει συγγράψει μελέτες και δημοσιεύσει άρθρα με θέματα που αφορούν στην παλαιοχριστιανική αρχιτεκτονική, τη βυζαντινή εικονογραφία και γλυπτική και τη μεταβυζαντινή ζωγραφική. Είναι μέλος της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας.

Διδακτορική διατριβή

«Η επίδραση της θείας λειτουργίας και των ιερών ακολουθιών στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική του Ανατολικού Ιλλυρικού (395-753)», τεύχ. Α'-Β', Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2001.

Δημοσιεύσεις

Μονογραφίες
  • Βαραλής, Ι.Δ., Αντικείμενα αγάπης, εναύσματα διανόησης από τη Συλλογή Νικολάου Ι. Πανταζοπούλου, Βόλος: Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης, 2009, ISBN 978-960-7764-16-4, 72 σελ.
  • Varalis I.D., Church-Building in Eastern Illyricum, Turnhout: Brepols, υπό έκδοση.
Επιμέλειες συνεδρίων, συλλογικών τόμων και καταλόγων εκθέσεων
  • Βαραλής, Ι.Δ., επιμ., Προπλάσματα στη Μεσαιωνική Αρχιτεκτονική (Βυζάντιο, ΝΑ Ευρώπη, Ανατολία), Θεσσαλονίκη, Αρχαιολογικό Μουσείο, 1η Ιουνίου 2007, Σεμινάριο 3ο, Πρακτικά, ΑΙΜΟΣ. Κύκλος Σεμιναρίων ΙΙ: Θεωρητικά Ζητήματα Μεσαιωνικής Αρχιτεκτονικής. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2009, ISBN 978-960-86059-4-7, 110 σελ.
  • Βαραλής, Ι.Δ., Πίκουλας, Γ.Α., επιμ., Μνήμη Τασούλας Οικονόμου (1998-2008), Βόλος: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα ΙΑΚΑ και Δήμοι Αργείων και Μυκηναίων, 2009, ISBN 978-960-89589-4-4, 224 σελ., 52 πίν.
  • Βαραλής Ι.Δ., Καραγιάννη Φλ., επιμ., Κτίτωρ. Αφιέρωμα στον δάσκαλο Γιώργο Βελένη, Θεσσαλονίκη: Μυγδονία, 2017, ISBN 978-618-5034-26-9, 488 σελ.
  • Βαραλής Ι.Δ., Σδρόλια Στ., επιμ., Κάστρο Βελίκας. Ένας οχυρωμένος οικισμός της εποχής του Ιουστινιανού, Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, 2019, ISBN 978-9609439-62-6, 90 σελ.
  • Βαραλής Ι.Δ., επιμ., Η Επισκοπή του Άνω Βόλου, Ιστορία, αρχιτεκτονική και τέχνη, Βόλος-Θεσσαλονίκη: Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και εκδ. Μπαρμπουνάκη, υπό έκδοση.
Μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά
  • «Εικόνα με ιδιότυπη παράσταση Ανάληψης», Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας 15 (1989-1990), σ. 161-178.
  • «Un sceau paléochrétien de pain eucharistique de l'Agora d'Argos», Bulletin de Correspondance Hellénique 118 (1994), σ. 331-342.
  • «Παρατηρήσεις για τη θέση του Ευαγγελισμού στη μνημειακή ζωγραφική κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο», Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας 19 (1996-1997), σ. 201-220.
  • «Σχόλιο σε μικρογραφία του κώδικα αρ. 11 στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων», Report of the Department of Antiquities of Cyprus 1998, σ. 233-245.
  • «Deux églises à chœur triconque de l'Illyricum oriental. Observations sur leur type architectural», Bulletin de Correspondance Hellénique 123.2 (1999), σ. 195-225.
  • «Ελεφαντοστέινο κτένι με τις προσωποποιήσεις της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης», Μουσείο Μπενάκη 2 (2002), σ. 71-87.
  • «Σχόλιο στην επωνυμία και το εικονογραφικό θέμα του Χριστού Εκδικητή, με αφορμή μια εικόνα από την Παρηγορήτισσα της Άρτας», Ηπειρωτικά Χρονικά 36 (2002), σ. 151-186.
  • «Βυζαντινό θωράκιο στην Πορταριά του Πηλίου», Αρχείον Θεσσαλικών Μελετών 14 (2005), Αφιέρωμα στον Κίτσο Μακρή, σ. 251-262.
  • «Steatite Icon with Saint John the Theologian», Byzantinische Zeitschrift 104.2 (2011), σσ. 719-736.
  • «The Painter Angelos in Constantinople? Answers from the Pantokrator Icon at the State Pushkin Museum, Moscow», Μουσείο Μπενάκη 13-14 (2013-2014) [2016], σ. 79-88.
Άρθρα σε συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων
  • «Δύο εικόνες του 18ου αιώνα στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου», στο: Ο Διονύσιος ο εκ Φουρνά και το έργον του, Καρπενήσιον, 11-14 Οκτωβρίου 1996, Πρακτικά, Αθήναι 2003, σ. 411-431.
  • «Παρατηρήσεις στην παλαιοχριστιανική ναοδομία της Κρήτης», στο: Creta romana e protobizantina. Atti del Congresso Internazionale (Iraklion, 23-30 settembre 2000), Padova 2004 [2005], σ. 813-838.
  • «Prothesis and Diakonikon: Searching the Original Concept of the Subsidiary Spaces of the Byzantine Sanctuary», στο: A. Lidov, επιμ., Hierotopy. The Creation of Sacred Spaces in Byzantium and Medieval Russia, Moscow 2006, σ. 282-298.
  • «Η πρόθεση και το διακονικό κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο. Τα δεδομένα των πηγών», στο: Ε. Χατζητρύφωνος, Φ. Καραγιάννη, επιμ., ΑΙΜΟΣ. Κύκλος σεμιναρίων: Μεσαιωνική αρχιτεκτονική και Λειτουργία, Σεμινάριο 1ο: Βυζαντινή Αρχιτεκτονική και Λατρευτική πράξη, Πρακτικά, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 36-44.
  • «Η ναοδομία της Θεσσαλίας κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο», στο: Α. Μαζαράκης Αινιάν, επιμ., Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας 1 (2003), Πρακτικά Επιστημονικής Συνάντησης, Βόλος 27.2 – 2.3.2003, τόμ. Ι, Βόλος 2006, σ. 345-369.
  • «Τα χαρακτηριστικά της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της Νικόπολης: παραλληλίες και διαφοροποιήσεις», στο: Κ. Ζάχος, επιμ., Νικόπολις Β’, Πρακτικά του Δευτέρου Διεθνούς Συμποσίου για τη Νικόπολη (11-15 Σεπτεμβρίου 2002), Πρέβεζα 2007, σ. 595-607.
  • «Reverend Prototypes? Constantinian Churches and their Later Imitations in the Balkans», στο: M. Rakočija, επιμ., Niš and Byzantium VI, Sixth Symposium, Niš, 3-5 June 2007, The Collection of Scientific Works, Niš 2008, σ. 99-112.
  • «Τα προσκτίσματα των παλαιοχριστιανικών εκκλησιών», στο: Φ. Καραγιάννη, επιμ., ΑΙΜΟΣ. Κύκλος σεμιναρίων: Μεσαιωνική αρχιτεκτονική και Λειτουργία, Σεμινάριο 2ο: Τα προσκτίσματα ων παλαιοχριστιανικών, βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών, Πρακτικά, Θεσσαλονίκη 2008, σ. 70-83.
  • «Μεσοβυζαντινά γλυπτά από την Αργολίδα», στο: Ch. Pennas, C. Vanderheyde, επιμ., La sculpture byzantine, VIIe –XIIe siècles, Actes du colloque international organisé par la 2ème Éphorie des antiquités byzantines et l’École française d’Athènes (6-8 septembre 2000), Bulletin de Correspondance Hellénique Suppl. 49, Athènes-Paris 2008, σ. 359-373 (σε συνεργασία με τον Γ. Τσεκέ).
  • «Δύο ανάγλυφες εικόνες από τη Θεσσαλία στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών», στο: Α. Μαζαράκης Αινιάν, επιμ., Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας 2 (2006), Πρακτικά Επιστημονικής Συνάντησης, Βόλος 16.3 – 19.3.2006, τόμ. Ι: Θεσσαλία, Βόλος 2009, σ. 503-521.
  • «Εισαγωγή – επισκόπηση της έρευνας», στο: Ι.Δ. Βαραλής, επιμ., Προπλάσματα στη Μεσαιωνική Αρχιτεκτονική (Βυζάντιο, ΝΑ Ευρώπη, Ανατολία), Θεσσαλονίκη, Αρχαιολογικό Μουσείο, 1η Ιουνίου 2007, Σεμινάριο 3ο, Πρακτικά, ΑΙΜΟΣ. Κύκλος Σεμιναρίων ΙΙ: Θεωρητικά Ζητήματα Μεσαιωνικής Αρχιτεκτονικής, Θεσσαλονίκη 2009, σ. 11-21.
  • «Μακέτες ή κτίρια; Μικρογραφικές απεικονίσεις εκκλησιών κατά την α’ χιλιετία», στο: Ι.Δ. Βαραλής, επιμ., Προπλάσματα στη Μεσαιωνική Αρχιτεκτονική (Βυζάντιο, ΝΑ Ευρώπη, Ανατολία), Θεσσαλονίκη, Αρχαιολογικό Μουσείο, 1η Ιουνίου 2007, Σεμινάριο 3ο, Πρακτικά, ΑΙΜΟΣ. Κύκλος Σεμιναρίων ΙΙ: Θεωρητικά Ζητήματα Μεσαιωνικής Αρχιτεκτονικής, Θεσσαλονίκη 2009, σ. 22-32.
  • «Οι τοιχογραφίες του Ασκηταριού της Μονής Αβγού Αργολίδας», στο: Ι.Δ. Βαραλής, Γ.Α. Πίκουλας, επιμ., Μνήμη Τασούλας Οικονόμου (1998-2008), Βόλος 2009, σ. 139-156.
  • «Αμπελοκαλλιέργεια και οινοπαραγωγή στη βυζαντινή Αργολίδα», στο: Γ.Α. Πίκουλας, επιμ., Επιστημονικό συμπόσιο: Πολυστάφυλος Πελοπόννησος, Οίνον ιστορώ ΙΧ, Αθήνα 2009, σ. 133-151.
  • «The Communion of the Apostles: Thoughts on Artistic, Spatial and Liturgical Matters», στο: Πλ. Πετρίδης, Βίκυ Φωσκόλου, επιμ. Δασκάλα, Απόδοση τιμής στην καθηγήτρια Μαίρη Παναγιωτίδη-Κεσίσογλου, Αθήνα 2015, σ. 43-64.
  • «Church-Building in Ottoman Corinthia», στο: S.M.T. Shariat-Panahi, επιμ., Ottoman Corinthia, Βόλος-Κιάτο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας 2015, σ. 257-273.
  • «Η γλυπτική του 12ου αιώνα στην Άνδρο. Ζητήματα προέλευσης και εργαστηρίων», στο: Γ. Πάλλης, επιμ., Η Βυζαντινή Άνδρος (4ος – 12ος αιώνας), Νεότερα από την αρχαιολογική έρευνα και τις αποκαταστάσεις των μνημείων, Πρακτικά Επιστημονικής Συνάντησης, Αθήνα, 20 Μαρτίου 2015, Άνδρος 2016, σ. 155-171, πίν. 73-76.
  • «Παρατηρήσεις στη διευθέτηση του ιερού βήματος σε ναούς της Κρήτης ως τα μέσα του 11ου αιώνα», στο Ι. Βαραλής, Φλ. Καραγιάννη, επιμ., Κτίτωρ. Αφιέρωμα στον δάσκαλο Γιώργο Βελένη, Θεσσαλονίκη 2017, σ. 79-91.
  • «Θωράκιο από το Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού», στο: Β.Κ. Κοντονάτσιος, επιμ., Αχαιοφθιωτικά Ε’, Πρακτικά του Ε’ Συνεδρίου Αλμυριώτικων Σπουδών, Ιστορία, Αρχαιολογία, Λαογραφία Αχαΐας Φθιώτιδας, 14-16 Οκτωβρίου 2016, τόμ. Α’, Αλμυρός 2018, σ. 507-519.
  • «Ανάγλυφη εικόνα του αγίου Δημητρίου από τη μονή Πέτρας Πιερίας», στο: Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο προς τιμήν του Ομότιμου καθηγητή Γεωργίου Βελένη (Θεσσαλονίκη, 4-7 Οκτωβρίου 2017), Θεσσαλονίκη 2021, 1-12 (υπό έκδοση).
  • «Non-Destructive Analysis Techniques of Ecclesiastical Silverware from Eastern Thessaly: Preliminary Results from the Aghia Region», στο: 13th International Scientific Conference «eRA 2018», University of West Attica, Athens, Greece, November 21 - 23, 2018 (υπό έκδοση) ( σε συνεργασία με τους Ν. Λάσκαρη, Κ. Δολμά και Κ. Τσόδουλο).
  • «Εκκλησιαστικά αργυρά του 16ου αιώνα από την Ανατολική Θεσσαλία», στο: Στ. Σδρόλια, επιμ., Επιστημονική Συνάντηση: Εκκλησία και τέχνη στη Θεσσαλία τον 16ο αιώνα, Λάρισα, Διαχρονικό Μουσείο, 1-2 Μαρτίου 2019, Πρακτικά, Λάρισα: Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας 2020, 149-170 (υπό έκδοση) (σε συνεργασία με τους Κ. Δολμά, Ν. Λάσκαρη και Κ. Τσόδουλο).
  • «Η Δημητριάδα και η Επισκοπή της», στο: Ι.Δ. Βαραλής, επιμ., Η Επισκοπή του Άνω Βόλου, Ιστορία, αρχιτεκτονική και τέχνη, Βόλος: Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης του Δήμου Βόλου (υπό έκδοση).
ΙΑΚΑ: Κεντρική σελίδα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας