Ιστορία
Αρχαιολογία
Κοινωνική Ανθρωπολογία

Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Ανθρωπολογία και Κοινωνίες της "Μέσης Ανατολής"

  • Κωδικός: ΚΑ2271
  • Κατεύθυνση: Κοινωνική Ανθρωπολογία
  • Κατηγορία: Καταστατικό
  • Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
  • Μονάδες ECTS: 5.0
  • Διδάχθηκε: 2022-2023 εαρινό, 2020-2021 χειμερινό

Περίληψη

Η «Μέση Ανατολή» είναι μια εννοιολογική κατασκευή αλλά, όπως θα διαπιστώσουμε στο μάθημα, και ένας «πραγματικός» κόσμος από κοινωνίες/κουλτούρες που έχουν υπαχθεί σε αυτή την κατηγορία.  Ο όρος φέρει συνδηλώσεις πολιτικής έντασης, σύγκρουσης, και πολέμου.  Ταυτισμένος με το Ισλάμ και τον αραβικό κόσμο, φέρει επίσης συνδηλώσεις ενός τόπου δύσκολης, αλλά και εξιδανικευμένης, συνύπαρξης «Ανατολής» και «Δύσης».  Για το λόγο αυτό, καθίσταται ιδανικό αντικείμενο για τη μελέτη του φαινομένου του «οριενταλισμού» και του απόηχου της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας σήμερα·  άρα ιδανικό αντικείμενο για τη μελέτη της ιστορικής κατασκευής της αυτο-εικόνας του Δυτικού κόσμου.

Όμως δεν θα μελετήσουμε τις κοινωνίες αυτές μόνο μέσα από ένα πρίσμα «εξάρτησης», αλλά και ως κόσμους που έχουν την αυτόνομη διαδρομή τους μέσα στην ιστορία.

Μέσα από εθνογραφικά κείμενα θα εισαχθούμε στην σύγχρονη καθημερινότητα της ζωής κοινωνιών όπως το Ισραήλ, η Παλαιστινιακή Αρχή, ο Λίβανος, η Συρία, η Αίγυπτος, το Ιράν, το Ιράκ, η Υεμένη, κ.ά.  Μέσα από πολλαπλές όψεις της ζωής αυτών των κοινωνιών, θα αντιληφθούμε ότι η μελέτη τους αδικείται εάν περιορίζεται στην ανάδειξη του θρησκευτικο-πολιτικού παράγοντα ως βασικού διαμορφωτή των συνθηκών της ζωής.  Συγχρόνως όμως, θα αναδεικνύουμε πάντοτε το πόσο «πολιτικό» είναι κάθε ζήτημα, είτε αυτό είναι καταναλωτικές πρακτικές, είτε μουσική και αναψυχή, είτε διεκδικήσεις για το «νερό», είτε διατροφικές κουλτούρες, είτε διαχείριση σκουπιδιών.

Στόχοι του μαθήματος είναι:

  • η εξοικείωση με την εθνογραφία και την εθνογραφική γραφή
  • η κατανόηση και αποδόμηση παλαιοτέρων επιστημολογικών παραδόσεων, όπως οι «σπουδές της πολιτισμικής περιοχής» (area studies), με την απόδοση πολιτισμικής ομοιογένειας σε γεωγραφικές περιοχές
  • η διάκριση ανάμεσα σε γεωγραφία και γεωπολιτική
  • η εξάσκηση στην απο-εξωτικοποίηση και στην διαχείριση των απλουστευτικών κατασκευών του Άλλου
  • η εξοικείωση των σπουδαστών/σπουδαστριών με κοινωνίες πολύ κοντινές αλλά πολιτισμικά «μακρινές», και η ενθάρρυνση της μελλοντικής έρευνας σε αυτές

Συγγράμματα

  • Τσιμπιρίδου, Φ. (2020): Εθνογραφία και καθημερινότητα στην "Καθ' ημάς Ανατολή", Αθήνα: Κριτική
ΙΑΚΑ: Κεντρική σελίδα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας