Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Ανθρωπολογία της επιτέλεσης

• Κωδικός: ΚΑ1571
• Κατεύθυνση: Κοινωνική Ανθρωπολογία
• Κατηγορία: Εμβάθυνσης
• Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
• Μονάδες ECTS: 5.0
• Διδάχθηκε: 2019-2020 εαρινό

Περίληψη

Το συγκεκριμένο μάθημα έχει στόχο να ξεδιπλώσει τις πολλαπλές διαδρομές με τις οποίες οι  επιτελέσεις ως ενσαρκωμένοι τρόποι έκφρασης και δράσης μας εισάγουν στη κοινωνία. Οι φοιτητές θα έχουν την ευκαιρία να εμβαθύνουν και να κατανοήσουν πως πρόσωπα και συλλογικότητες ερμηνεύουν τον κόσμο γύρω τους και πως διαπραγματεύονται δύσκολες καταστάσεις κινούμενοι ανάμεσα στην σοβαρότητα και το παιχνίδι, την κυριολεξία και την ειρωνεία.  Με βασικό οδηγό ότι τα πράγματα μπορούν να μην είναι όπως ακριβώς εμφανίζονται και μπορούν να είναι και κάτι άλλο, καθώς οι άνθρωποι συχνά  άλλα λένε και άλλα κάνουν το μάθημα αυτό  εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους η μελέτη των επιτελέσεων μπορεί να ρίξει φως σε ποικίλες συγκρούσεις και διαξιφισμούς τόσο στην συμπεριφορά των ίδιων ανθρώπων όσο και μεταξύ  διαφορετικών  εμπλεκομένων.

Η επιτελεστική προσέγγιση οδηγώντας την ανθρωπολογική μελέτη πέρα από τις κειμενοκεντρικές ερμηνείες άνοιξε νέους ορίζοντες κατανόησης του κόσμου γύρω μας. Με αυτό τον τρόπο δίνεται προσοχή στην δημιουργική φαντασία, και αναδύεται η έρευνα και η ερμηνεία των δράσεων μέσα από ένα πλαίσιο δυνατοτήτων όπου μη γλωσσικοί ήχοι και σωματικές εκφράσεις  επιτρέπουν να επιτελούνται και ταυτόχρονα να δημιουργούνται η πολιτισμική παραγωγή, η κοινωνική διάδραση και η προσωπική εμπειρία. Από τις ομιλιακές πράξεις ως τις πολλαπλές μορφές συλλογικής δράσης οι επιτελέσεις ως ενσαρκωμένοι τρόποι θέτουν σε κίνηση διαφορετικά ερμηνευτικά πλαίσια που οικοδομούν, διαλύουν, συμπορεύονται και συγκρούονται στο πλαίσιο των κοινωνικών συναντήσεων εντός των οποίων οι άνθρωποι παρουσιάζουν το λόγο και τα ενεργήματα τους.

Ο προσανατολισμός αυτός άνοιξε νέους δρόμους προς διεπιστημονικές προσεγγίσεις όπου συναντώνται διαφορετικά πεδία μελέτης όπως οι αισθήσεις, η κοινωνική μνήμη, οι νέες τεχνολογίες, τα οπτικά δεδομένα, η αναπηρία, ο χορός, η μουσική, το θέατρο, πολεμικές τέχνες, τα αθλητικά γεγονότα, οι νομικές διαδικασίες, φωτίζοντας τον ορίζοντα της δυνατότητας. Στο πλαίσιο αυτό θα συζητηθούν έννοιες, όπως επιτελεστικότητα, αναστοχασμός, αυτοσχεδιασμός, διάδραση, συμμετοχή, δράση, δράμα, μεταφορά, μίμηση, παρωδία και μεθοριακότητα.

Μέσα από ποικίλα εθνογραφικά παραδείγματα οι φοιτητές θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν πως η επιτελεστική προσέγγιση τροφοδοτεί την ανθρωπολογική σκέψη και ανοίγει νέους ορίζοντες στην κοινωνική έρευνα επεκτείνοντας την να ρίξει φως στις σχισμές όπου αναδύονται οι βιωματικές και συνεργατικές εκφάνσεις της κοινωνικής και πολιτικής ζωής.

Συγγράμματα

• Τσιτσιπής, Λ. (2004): Εισαγωγή στην Ανθρωπολογία της Γλώσσας. Γλώσσα, Ιδεολογία, Διαλογικότητα και Επιτέλεση, Αθήνα: Gutenberg
• Kringelbach, H.N. & Skinner, J. (2019): Χορευτικοί Πολιτισμοί: Παγκοσμιοποίηση, Τουρισμός και Ταυτότητα στην Ανθρωπολογία του Χορού, Αθήνα: Κλειδάριθμος

• Επιστροφή στην αναζήτηση