Ιστορία
Αρχαιολογία
Κοινωνική Ανθρωπολογία

Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Σύγχρονες Αναγνώσεις της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας

  • Κωδικός: ΚΑ2231
  • Κατεύθυνση: Κοινωνική Ανθρωπολογία
  • Κατηγορία: Εμβάθυνσης
  • Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
  • Μονάδες ECTS: 5.0
  • Διδάχθηκε: 2021-2022 εαρινό, 2018-2019 εαρινό

Περίληψη

Στο μάθημα αυτό, η Αντιγόνη του Σοφοκλή αντιμετωπίζεται ως ένα παλίμψηστο ποίησης και φιλοσοφίας, θεατρικό δρώμενο, πολυεπίπεδη πηγή θεωρητικής έμπνευσης, καθώς και ως ένας τόπος πολλαπλών ερμηνειών, διασκευών, ιστοριών και νεωτερικοτήτων. Μια σειρά από διανοητές/τριες και καλλιτέχνες/ιδες έχουν εμπλακεί σ' αυτή τη μακρά ιστορία επαν-αναγνώσεων: ο Χέγκελ, ο Χάιντεγκερ, ο Χέλντερλιν, ο Κοκτώ, ο Μπρεχτ, ο Λακάν, η Ιριγκαρέ, ο Ντεριντά, η Μπάτλερ, η Χόνιγκ, ο Ζίζεκ, η Καβαρέρο, ο Ρανσιέρ. Αν επίσης ληφθούν υπόψη και οι «μη δυτικές» εκδοχές της Αντιγόνης,  όπως η περίφημη παράσταση The Island (1973) του Άθολ Φούγκαρντ κατά του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και η Antigona Furiosa της Γκρισέλντα Γκαμπάρο Griselda (1986) κατά της δικτατορίας στην Αργεντινή, η «κληρονομιά» της Αντιγόνης είναι αμφίσημη και αντιφατική, καθώς περιλαμβάνει τις κριτικές φωνές υπεξούσιων και καταπιεσμένων ομάδων, οι οποίες παρουσιάζουν, στις θεατρικές σκηνές του σύγχρονου κόσμου, μετααποικιακές και αντι-αποικιακές αποδομήσεις του κλασικού κανόνα.

Αντλώντας από αυτές τις διαφορετικές κληρονομιές, εστιάζουμε στην Αντιγόνη ως εμβληματική μορφή πολιτικής ανυπακοής, για να σκεφτούμε την πολιτειότητα, την αντίσταση και την ηθική ευθύνη, το νόμο, το πολιτικό σώμα και τη θέση του σώματος στην πολιτική, τη συγγένεια, το φύλο και τη φυλή ως πεδία κοινωνικής υποκειμενικότητας και σχέσεων εξουσίας. Η τραγωδία της Αντιγόνης μας προσφέρει διαφορετικές αντιλήψεις του "δικαιώματος", του "δίκαιου" και του "νόμιμου", ενώ μας επιτρέπει να διερευνήσουμε τις κοινωνικές συνθήκες που (απο)νομιμοποιούν την αγάπη και το πένθος,  που καθορίζουν ποιοι θάνατοι είναι αξιομνημόνευτοι, που καταδεικνύουν ποιων η ζωή είναι αξιοβίωτη και ποιων όχι. Εξερευνώντας τέτοια ερωτήματα, αντιμετωπίζουμε εν τέλει το πάντα επίκαιρο ζήτημα του ποιος/ποια ανήκει στην πόλη και στο πολιτικό σώμα.

Η προσέγγιση που το μάθημα προτείνει είναι διεπιστημονική και περιλαμβάνει τις αλληλεπιδράσεις πολιτικής φιλοσοφίας, λογοτεχνικής κριτικής, θεωρίας της ψυχανάλυσης, νομικής θεωρίας, φεμινιστικής θεωρίας, μετααποικιακής θεωρίας, πολιτισμικών σπουδών, κλασικών σπουδών, και σπουδών θεάτρου και επιτέλεσης.

Συγγράμματα

  • Τζελέπη Ε. (επιμ.) (2014): Οι Αντινομίες της Αντιγόνης: Κριτικές θεωρήσεις του πολιτικού, Αθήνα: Εκκρεμές
  • Butler J. (2014): Η διεκδίκηση της Αντιγόνης: Η συγγένεια μεταξύ ζωής και θανάτου, Αθήνα: Αλεξάνδρεια
ΙΑΚΑ: Κεντρική σελίδα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας