Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Ο Κινηματογάφος ως ιστορική πηγή - Το παράδειγμα του Β Παγκοσμίου Πολέμου

• Κωδικός: ΠΤ0771
• Κατεύθυνση: Ιστορία
• Κατηγορία: Εμβάθυνσης
• Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
• Μονάδες ECTS: 5.0
• Διδάχθηκε: 2009-2010 χειμερινό

Περίληψη

Στο μάθημα αυτό μελετούμε την πολλαπλή λειτουργία της κινηματογραφικής ταινίας ως ιστορικό τεκμήριο και μαρτυρία, κατά τρόπους που υπερβαίνουν τη θεματολογία της. Προσεγγίζουμε την ταινία τόσο ως κείμενο όσο και ως γεγονός. Από την μία, την μελετούμε ως σημαίνοντα μηχανισμό – τι λέει, πώς το λέει, τις αφηγηματικές της δομές, τις στυλιστικές της επιλογές, αλλά ακόμα και το τι θέτει ως αναπαραστάσιμο. Υπογραμμίζουμε την ετερογένεια του κινηματογραφικού μέσου (εικόνα, λόγος, ήχος, κίνηση κλπ) που έχει ως συνέπεια η σημασία να παράγεται με τρόπους που διαφέρουν της λεκτικής επικοινωνίας. Διερευνούμε τις εντάσεις ανάμεσα στο ρητό και το άρρητο, στο συνειδητό και το ασυνείδητο, στο περιεχόμενο και τη μορφή. Επιμένουμε στο ότι ο κινηματογράφος είναι κατασκευή είτε πρόκειται για μυθοπλασία είτε για ντοκιμαντέρ. Από την άλλη, μελετούμε τις συνθήκες παραγωγής και πρόσληψης της ταινίας, κυρίως στον τρόπο που εγγράφονται ή αφήνουν ίχνη σε αυτή. Παράλληλα, αναφερόμαστε στις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις της σχέσης κινηματογράφου και ιστορίας – των Kracauer, Ferro, Sorlin. Χρησιμοποιούμε ως παράδειγμα την απεικόνιση της κοινωνικής πραγματικότητας και των ιστορικών γεγονότων του Β Παγκοσμίου Πολέμου, όπως και των ιδεολογικών συγκρούσεων γύρω από αυτόν. Αναλύουμε συγκριτικά ταινίες του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού, ταινίες προπαγάνδας και των δύο στρατοπέδων, ταινίες που προσπαθούν να αρθρώσουν την ενοχή ή να έρθουν αντιμέτωπες με το ανείπωτο, καθησυχαστικές εκδοχές της χολλυγουντιανής βιομηχανίας, δυστοπικές αναρωτήσεις για την ταυτότητα Ευρώπης, μεταμοντέρνες ταινίες κ.α. Στόχος μας είναι μια πρώτη επαφή των φοιτητών με τις τεχνικές φιλμικής ανάγνωσης και τους τρόπους χρήσης του φιλμικού κειμένου ως πεδίου άντλησης πληροφορίας.
Διαδικασία μαθήματος: θεωρητική εισαγωγή, προβολή ταινιών ή αποσπασμάτων τους με παράλληλη ανάλυση, συζήτηση.

Συγγράμματα

Δεν διατίθεται σύγγραμμα.

• Επιστροφή στην αναζήτηση