Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών
Ανθρωπολογία και κόμικς
- Κωδικός: ΚΑ2081
- Κατεύθυνση: Κοινωνική Ανθρωπολογία
- Κατηγορία: Εμβάθυνσης
- Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
- Μονάδες ECTS: 5.0
- Διδάχθηκε: 2022-2023 χειμερινό, 2018-2019 εαρινό, 2015-2016 χειμερινό
Περίληψη
Το μάθημα εστιάζει στο δημοφιλές είδος των εικονογραφημένων μυθιστορημάτων ή μυθιστορημάτων-κόμικς (graphic novels).
Από ανθρωπολογική σκοπιά, τα έργα αυτά αξίζουν την προσοχή μας γιατί καταπιάνονται συχνά με επίκαιρα -και επίμαχα- κοινωνικά και ιστορικά ζητήματα, αναπτύσσουν σύνθετη πολιτισμική κριτική και επεξεργάζονται σε ιδιαίτερα βάθος τα ηθικά, πολιτικά και προσωπικά διλήμματα της τεκμηρίωσης και της αναπαράστασης της κοινωνικής πραγματικότητας μέσα από έναν αναστοχαστικό προβληματισμό. Εν ολίγοις: κάνουν κάτι που μοιάζει πολύ με εθνογραφία, αν και λόγω της μορφής τους καταφέρνουν να επικοινωνούν με -και να συγκινούν- ένα πολύ ευρύτερο κοινό.
Το μάθημα χωρίζεται σε τρία μέρη:
- Κόμικς ως μέσο Πριν ξεκινήσουμε την ανάγνωση των επιλεγμένων έργων, θα μελετήσουμε την ειδική οπτική γλώσσα των κόμικς, δίνοντας έμφαση σε θέματα όπως: ο χρόνος (sequentiality), η ταύτιση, η σχέση γλώσσας-εικόνας, η πλαισίωση (framing, panels), το χωρικό μοντάζ (gutter), και πολλά άλλα. Βασικά κείμενα: Κατανοώντας τα κομικς (McCloud), Why Comics? (Chute), Unflattening (Sousanis), Building Stories (Ware), Here (McGuire).
- Κόμικς ως εθνογραφία θα διαβάσουμε επιλεγμένα κόμικ-μυθιστορήματα ως «μονογραφίες», ανοίγοντας συζητήσεις για ζητήματα όπως: η ενηλικίωση σε αυταρχικά πολιτικά καθεστώτα· οικογενειακές σχέσεις, σχολικά περιβάλλοντα και έμφυλη/σεξουαλική/εθνοτική ταυτότητα· τραύμα, ρατσισμός και η διαγενεακή μνήμη της βίας· δημοσιογραφία και witnessing (μαρτυρίας) σε εμπόλεμες ζώνες· σώμα, πόνος και ασθένεια. Ενδεικτικοί τίτλοι: Fun Home & Are You My Mother? (Bechdel), Παλαιστίνη, Safe Area Goražde & The Fixer (Sacco), Περσέπολις (Satrapi), Μaus I & II (Spiegelman), The Arab of the Future (Sattouf), Epileptic (David B.), Marzi (Sowa), Fatherland (Bunjevac) Αmerican Born Chinese (Yang), Jerusalem (Delisle), Rolling Blackouts (Glidden), Stiches (Small).
- Eθνογράφοι ως δημιουργοί κόμικς Στο τελευταίο μέρος του μαθήματος, στο πλαίσιο ενός γενικότερου προβληματισμού για την πολυμεσική εθνογραφία και τη δημόσια ανθρωπολογία, θα μιλήσουμε για την τάση πειραματισμού με το μέσο των κόμικς από ανθρωπολόγους, τόσο για σημειώσεις πεδίου όσο για την παρουσίαση των ερευνητικών συμπερασμάτων σε μορφή βιβλίου.
Ο στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητριών/ων με ένα σημαντικό πεδίο πολιτισμικής δημιουργίας και κριτικής πέρα από τα συμβατικά όρια της ακαδημαϊκής ανθρωπολογίας, καθώς γενικότερα με τα εργαλεία της οπτικής ανάλυσης. Το μάθημα επίσης στοχεύει στο να εμπνεύσει τις φοιτήτριες/ τους φοιτητές να οραματιστούν νέες μορφές επικοινωνίας και έκφρασης στην κοινωνική ανθρωπολογία.
Το μάθημα θα συνδυάζει κριτικές και δημιουργικές ασκήσεις, σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο. Ως τελικό πρότζεκτ, τα μέλη του μαθήματος θα σχεδιάσουν συνεργατικά μια πρόταση για δικό τους anthro-comic.
* Mέχρι 15 φοιτήτριες/ές. Προτεραιότητα θα δοθεί σε φοιτήτριες/ές ΚΑ και σε φοιτήτριες/ές άλλων κατευθύνσεων με αποδεδειγμένο ενδιαφέρον στις πολυμεσικές μεθοδολογίες και/ή δημόσιες ανθρωπιστικές επιστήμες.
Συγγράμματα
Δεν διατίθεται σύγγραμμα.