Ιστορία
Αρχαιολογία
Κοινωνική Ανθρωπολογία

Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Όμηρος και Αρχαιολογία

  • Κωδικός: ΑΡ1391
  • Κατεύθυνση: Αρχαιολογία
  • Κατηγορία: Εμβάθυνσης
  • Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
  • Μονάδες ECTS: 5.0
  • Διδάχθηκε: 2020-2021 εαρινό, 2017-2018 εαρινό, 2011-2012 χειμερινό, 2009-2010 εαρινό

Περίληψη

Στόχος του σεμιναρίου είναι η αντιπαραβολή των αρχαιολογικών δεδομένων με τα ομηρικά έπη. Παρά την ασυμφωνία γύρω από τη χρονολόγηση του ομηρικού κόσμου, διαφαίνεται σήμερα η τάση απόρριψης της παλιάς άποψης ότι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια περιγράφουν πιστά τη μυκηναϊκή εποχή. Το πιθανότερο είναι ότι τα έπη μεταδόθηκαν από γενεά σε γενεά μέσω του προφορικού λόγου, με αποτέλεσμα να συνυπάρχουν σε αυτά στοιχεία από τουλάχιστον τρία ιστορικά «στρώματα»: ένα προϊστορικό (κατά κύριο λόγο μυκηναϊκό), ένα ενδιάμεσο των «Σκοτεινών Χρόνων» (11ος-9ος αι. π.Χ.) και ένα του 8ου αι. π.Χ., δηλ. της περιόδου κατά την οποία, σύμφωνα με την κρατούσα άποψη, έζησε ο Όμηρος και πραγματοποιήθηκε η πρώτη καταγραφή των επών. Οι μεθομηρικές παρεμβολές αντιπροσωπεύουν ένα τέταρτο στρώμα. Ο αρχαιολόγος καλείται να κατατάξει τις ομηρικές αναφορές στις παραπάνω περιόδους, λαμβάνοντας υπόψη ακόμη και τα στοιχεία εκείνα που ανάγονται στη σφαίρα του μύθου ή της επινόησης του αοιδού. Οι αμφιβολίες που πολλοί σύγχρονοι ομηριστές εκφράζουν για την ιστορικότητα των επών και την αξιοπιστία του Ομήρου είναι ασφαλώς βάσιμες. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι τα ποιήματα περιέχουν πολύτιμες πληροφορίες, που εφόσον διυλιστούν μπορούν να χρησιμεύσουν στον μελετητή στην προσπάθειά του να ανασυνθέσει την εικόνα της κοινωνίας των πρώιμων ιστορικών χρόνων (1100-700 π.Χ.) η οποία πρέπει να ήταν το σημείο αναφοράς του αοιδού και του ακροατηρίου του. Στα πλαίσια του σεμιναρίου θα πραγματοποιηθεί εκπαιδευτική εκδρομή στην Εύβοια.

Συγγράμματα

  • Μαζαράκης-Αινιάν Α. (2000): Όμηρος και αρχαιολογία, Αθήνα: Καρδαμίτσα
  • Wace A. & Stubbings F. (1984): Όμηρος, Αθήνα: Καρδαμίτσα (2)
ΙΑΚΑ: Κεντρική σελίδα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας